Szkoda całkowita - zasady ustalania

Zasady ustalania i rozliczania szkody całkowitej przez zakłady ubezpieczeń.

1. Co to jest szkoda całkowita?

Przepisy prawa nie definiują pojęcia szkody całkowitej, jak i szkody częściowej. Pojęcia te zostały ukształtowane w praktyce procesu likwidacji szkód w ramach ubezpieczeń OC posiadaczy pojazdów oraz ubezpieczeń autocasco. W odniesieniu do ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów podstawą prawną dla przyjęcia podziału na szkodę całkowitą i szkodę częściową stanowi art. 363 § 1 kodeksu cywilnego.

Kosztorys powypadkowy – oznaczenie części

Kancelaria Adwokacka Rzeszów

2. Szkoda częściowa i szkoda całkowita

Podkreślenia wymaga, iż w praktyce likwidacji szkód za szkodę częściową uznaje się szkodę, gdzie uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy, a koszt naprawy nie przekracza jego wartości w dniu ustalenia przez zakład ubezpieczeń odszkodowania.

Natomiast za szkodę całkowitą uznaje się natomiast szkodę, w której pojazd uległ zniszczeniu w takim stopniu, że nie nadaje się on do naprawy, albo gdy koszty naprawy przekroczyłyby wartość pojazdu w dniu zdarzenia.

3. Wartość pojazdu przed powstaniem szkody

Kluczową kwestią wpływającą na zakwalifikowanie danej szkody jako całkowitej lub częściowej oraz określenie wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania jest ustalenie wartości pojazdu przed powstaniem szkody i wysokości kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, a w przypadku uznania szkody za całkowitą również wartości pozostałości (wraku) pojazdu. Ustalenia w tym zakresie mają decydujący wpływ na wysokość wypłaconego poszkodowanemu odszkodowania. W zależności od uzyskanego wyniku dokonanej analizy zakład ubezpieczeń powinien wypłacić kwotę odszkodowania odpowiadającą kosztom naprawy pojazdu – w szkodzie częściowej lub kwotę odszkodowania odpowiadającą różnicy pomiędzy wartością pojazdu sprzed powstania szkody a wartością pozostałości pojazdu – w szkodzie całkowitej. Mając na uwadze przyjęty  podział na szkody częściowe i szkody całkowite należy dodać, że Towarzystwa Ubezpieczeniowe nie powinny ograniczać poszkodowanemu swobody decyzji dotyczącej możliwości i zakresu naprawy pojazdu, jeżeli nie zachodzą przesłanki do zakwalifikowania szkody jako całkowitej.

Dokonywane przez zakłady ubezpieczeń ustalenia – niezależnie od zastosowanych narzędzi – powinny zostać oparte o rzeczywiste, obiektywne dane, które uwzględniają okoliczności konkretnego indywidualnego przypadku i odpowiadają stanowi faktycznemu. W zakresie dotyczącym ustalenia wartości pojazdu przed powstaniem szkody zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do rzetelnego i pełnego zgromadzenia istotnych danych dotyczących konkretne go pojazdu (m.in.: wersja modelu pojazdu, rok produkcji, posiadanie wyposażenia dodatkowego itp.), które pozwolą na ustalenie w sposób prawidłowy jego wartości rynkowej z dnia powstania szkody.

Istotne jest, aby wartość rynkowa pojazdu poszkodowanego przed powstaniem szkody została określona w prawidłowej wysokości, co oznacza, że nie może ona zostać zawyżona ani zaniżona.

Kosztorysy powypadkowe – Adw. Sebastian Możdrzeń

Poszkodowany ma prawo zakwestionować dokonaną przez zakład ubezpieczeń wycenę wartości pojazdu z dnia szkody poprzez przedstawienie zastrzeżeń wskazujących błędy likwidatora w sporządzonej wycenie lub dowodów wskazujących poprawną wartość wycenianego pojazdu (np. opinia niezależnego rzeczoznawcy samochodowego).

4.  Ustalenie wysokości kosztów naprawy

W zakresie odnoszącym się do ustalenia wysokości kosztów naprawy należy wskazać, że zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do uwzględnienia w kalkulacji kosztów naprawy cen części zamiennych, materiałów, wysokości stawek za roboczogodzinę dotyczących usług koniecznych do naprawy pojazdu, które zapewnią przywrócenie pojazdu do stanu sprzed wypadku pod każdym istotnym względem, tj. technicznym, zdolności użytkowania, części składowych, trwałości czy wyglądu estetycznego.

5. Ustalenie wartości pozostałości pojazdu.

 Ostatnim elementem, niezbędnym do określenia prawidłowej wysokości odszkodowania w przypadku przyjęcia zaistnienia szkody całkowitej jest określenia wartości wraku pojazdu.

Wycena ta, uwzględniając również obowiązujące przepisy winna być przeprowadzona w sposób rzetelny – niezależnie od faktu wykorzystywania specjalistycznych programów informatycznych służących wycenie pozostałości pojazdu uszkodzonego czy też ( co również jest częstą praktyką) umieszczania ofert o sprzedaży wraku na platformie internetowej.  Ustalona wartość musi odpowiadać wartości rynkowej uszkodzonego pojazdu.

Należy również podkreślić, iż samo przyjęcie przez Zakład Ubezpieczeń zaistnienie szkody całkowitej, nie oznacza, iż od takiej decyzji nie można się odwołać i żądać wypłacenia odszkodowania obejmującego pełne koszty naprawy pojazdu.