Do kiedy trwa obowiązek alimentacyjny
DO KIEDY TRWA OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY
Bardzo często pojawiają się pytania do kiedy trwa obowiązek alimentacyjny, czy po osiągnięciu pełnoletności przez uprawnionego, można przestać płacić alimenty, czy dziecko po skończeniu 18 roku życia posiada możliwość samodzielnego utrzymania.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że obowiązek alimentacyjny rodziców trwa do chwili osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymywania się, to więc kryterium – a nie uzyskanie przez dziecko pełnoletności (wytyczne SN z 1987 r., zgodnie z którymi: "Osiągnięcie pełnoletności przez uprawnionego samo przez się nie wyłącza obowiązku alimentacyjnego") – decyduje o wygaśnięciu tego obowiązku.
Alimenty po skończeniu 18 roku życia
Podkreślenia również wymaga, iż pewnych sytuacjach zdolność do samodzielnego utrzymywania się może dziecko uzyskać jeszcze przed dojściem do pełnoletności, najczęściej jednak uzyskuje ją później, gdy ukończy naukę i otrzyma należyte przygotowanie do pracy. Zawarcie przez dziecko małżeństwa samo przez się nie uchyla obowiązku alimentacyjnego rodziców, jeżeli nie jest ono jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, zmienia jednak kolejność obowiązku alimentacyjnego, w takim bowiem wypadku obowiązek alimentacyjny współmałżonka wyprzedza obowiązek rodziców.
Nie wyłącza obowiązku alimentacyjnego rodziców niemożność samodzielnego utrzymywania się przez pełnoletnie dziecko wskutek całkowitej jego niezdolności do pracy, choćby była ona następstwem alkoholizmu lub narkomanii. Jednakże sąd, zasądzając świadczenia alimentacyjne na rzecz osoby uzależnionej, powinien podjąć stosowne działania zmierzające do zapobiegnięcia temu, aby świadczenia te nie mogły być zużyte przez tę osobę na zdobycie środków odurzających, psychotropowych lub zastępczych ( uchwała SN z 31.1.1986 r., III CZP 76/85, OSNCP 1987, Nr 1, poz. 4).
Jednakże – jak wyjaśnił SN w uzasadnieniu tezy VIII wytycznych SN z 1987 r. – za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 KC) może być uznane żądanie alimentów przez pełnoletnie dziecko, które – pomimo starannego wychowania i opieki rodziców samo doprowadziło się do nałogowego alkoholizmu lub narkomanii i odmawia poddania się leczeniu.
Czy muszę płacić alimenty na dorosłe dziecko?
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie wspomnianego wyżej ogólnego obowiązku określonego w art. 96 KRO. Obowiązek alimentacyjny w stosunku do dziecka nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego.
Dlatego też, z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do zahamowywania, a co najmniej znacznego utrudniania dalszego rozwoju dziecka, a to przez pozbawianie go środków materialnych niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności, pozostawałoby zatem w sprzeczności ze wspomnianym wyżej podstawowym obowiązkiem rodzicielskim.
Adw. Sebastian Możdrzeń
Kancelaria Adwokacka adw. Sebastian Możdrzeń Rzeszów, dochodzenie alimentów, obrona przed alimentami, podwyższenie alimentów Adw. Sebastian Możdrzeń